Thông tin về trẻ em: Cần lắm đạo đức người làm báo!
http://dantri.com.vn/xa-hoi/thong-tin-ve-tre-em-can-lam-dao-duc-nguoi-lam-bao-765378.htm
(Dân trí) - Không ít nhà báo, tờ báo hoặc vô tình hoặc cố tình làm tổn thương trẻ bằng chính ngòi bút, góc ảnh của mình. Sự thật là yêu cầu hàng đầu của báo chí, nhưng bên cạnh đó cần giữ vững đạo đức người làm báo, nhất là khi khai thác đề tài trẻ em.
Hàng loạt vấn đề về khai thác đề tài trẻ em của báo chí được đặt ra
tại Hội thảo khoa học “Đưa tin về trẻ em và đạo đức nghề nghiệp của nhà
báo” do Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức tại TPHCM vào ngày 9/8 với sự tham
gia của nhiều cơ quan báo đài trung ương, tỉnh.
Tăng thêm nỗi đau của trẻ
Nhiều đại biểu chỉ ra, nhiều nội dung “nhạy cảm” của trẻ em như clip
sex, đánh nhau hay trẻ bị hiếp dâm, trẻ phạm tội... được không ít tờ báo
chỉ đích danh tên tuổi, tường tận địa chỉ nhà, trường học của nhân vật
chính. Chưa kể, có lúc hình ảnh của các em bị phơi bày trên mặt báo với
kiểu che mặt lấy lệ. Không thiếu những bài báo về trẻ em phạm tội hay
trẻ em bị hiếp dâm mà người đọc cũng phải rùng rợn vì các chi tiết được
nhà báo mô tả, được gán bằng chính lời kể của các em.
Ảnh báo Dân trí - Báo chí có nhiệm vụ bảo vệ trẻ em trước mọi mối nguy cơ bị đe dọa |
Bà Đỗ Thị Thanh Nhã, Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Hà Nội: "Nhiều đứa trẻ đã là nạn nhân của báo chí". Ảnh báo Dân trí |
Hậu quả của việc đưa tin quá “trung thực” rất khó lường. Một bé gái
13 tuổi mang bầu ở Huế từng tìm đến cái chết bất thành sau khi em được
chỉ đính danh kèm hình ảnh đăng trên một tờ báo về việc mang bầu của
mình, cuối cùng gia đình đã chuyển em tới nơi khác sinh sống. Một đôi
nam nữ trẻ ở Tiền Giang đã tẩm xăng tự thiêu vì clip tình cảm của mình
bị báo chí loan tin.
Thông tin nữ sinh ở Hà Nội tự tử vì bị bạn ghép ảnh mặc áo cổ rộng
trên Facebook mới đây cũng được nhắc tới tại hội thảo như lời cảnh báo
về mức độ dễ tổn thương của trẻ em trước các thông tin được đăng tải, dù
là trên mạng xã hội.
Hay điển hình như lời chia sẻ “truyện tranh là con sâu đục khoét tâm
hồn” của cậu bé 12 tuổi Đỗ Nhật Nam được nhiều đại biểu chia sẻ như một
minh chứng cho việc báo chí tăng thêm nỗi đau của trẻ nhỏ. Tờ báo không
chỉ ra được toàn vẹn ngữ cảnh Đỗ Nhật Nam nhắc lại câu nói của mẹ để bảo
vệ em trước mũi nhọn công kích của dư luận. Thậm chí có những tờ báo,
trang tin còn cố tình bỏ ngỏ “Bạn nghĩ về vấn đề này như thế nào?”
như đang tung “miếng mồi” cho dư luận.
Bức ảnh phóng viên Đài truyền hình Hà Tĩnh bật khóc khi phỏng vấn khi phỏng vấn các em nhỏ mồ côi gây xúc động. Ảnh báo Dân trí |
Bà Đỗ Thị Thanh Nhã, Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Hà Nội cho hay, trước
những sự việc đau lòng của con trẻ, người đọc có thể ồ à thương cảm rồi
sẽ quên. Nhưng những nạn nhân trực tiếp của vụ việc, sống tại một địa
phương cụ thể sẽ không thể nào vượt qua được dư luận, cũng khó gạt đi
suy nghĩ mọi người đều biết mình như thế. Vì vậy những bài báo đi quá
sâu vào đời tư đã vô tình xâm phạm vào quyền được bảo vệ của trẻ.
Viết về trẻ em - thách thức của người làm báo
Khai thác thông tin chính xác là yêu cầu hàng đầu của báo chí. Riêng
trong khuôn khổ khai thác về đề tài trẻ em được đề cập, hầu hết các ý
kiến đều cho rằng bên cạnh thông tin đòi hỏi người cầm bút phải thật sự
có tâm. Mọi bài báo đều thể hiện đạo đức của người cầm bút thì khi viết
về trẻ em nhà báo càng phải tự chất mình trong từng con chữ.
PGS.TS Đinh Thị Thúy Hằng, Giám đốc Trung tâm Bồi dưỡng nghiệp vụ báo
chí, Hội Nhà báo Việt Nam nhấn mạnh, trẻ em là đối tượng cực kỳ dễ bị
tổn thương về tinh thần do các em còn non nớt về nhận thức. Trẻ chưa
hiểu biết đầy đủ, chưa biết cách diễn đạt nên các em không lường hết
được những phát ngôn của mình.
Đưa tin về trẻ em và quảng bá quyền trẻ em là thách thức không nhỏ
đối với truyền thông. Báo chí không chỉ đưa tin công bằng, chính xác mà
phải tạo điều kiện để các em được tham gia ý kiến, thể hiện chính kiến,
mong muốn... của mình. “Mọi câu phỏng vấn dành cho trẻ em, nhà báo không
được quên sự tôn trọng nhân phẩm và quyền của trẻ”, bà Hằng nói.
Nhà báo Huỳnh Dũng Nhân, Phó Trưởng ban nghiệp vụ Hội Nhà báo Việt
Nam, cho hay báo chí viết về trẻ em là một kênh cực kỳ quan trọng đối
với việc tuyên truyền nếp sống, nhân phẩm cho thế hệ trẻ.
“Trẻ em trong sáng, dễ đọc và dễ tin. Và những thông tin sẽ trở thành
ấn tượng hắn sâu trong tâm hồn cũng như hướng cách suy nghĩ của các em.
Nó có thể là kỳ diệu nhưng cũng có thể là khủng khiếp. Vì thế viết về
trẻ em là lĩnh vực cần thận trọng trong cả cách khai thác đề tài, cách
viết, cách đưa lên mặt báo”, ông Nhân cho hay.
Ông Nhân nói rằng, nhiều người cầm bút đang coi trẻ em như “miếng
mồi” để khai thác thông tin hình ảnh một cách vô tội vạ, họ đưa tin theo
dụng ý của mình mà không quan tâm đến việc thông tin đó ảnh hưởng, làm
tổn thương các em như thế nào. Vì thế theo ông Nhân, người cầm bút hãy
thận trọng như viết cho con chính con cháu của mình đọc. Bởi “kể cả
những người thiếu tôn trọng ngòi bút của mình thì cũng hiếm ai muốn con
em mình đọc phải những điều không hay, không tốt, những điều phi nghĩa
và không đúng đạo làm người”.
Đồng tình với ý kiến này, TS Nguyễn Thành Lợi cho rằng khi viết về
trẻ em nhà báo phải viết chắt lọc, xử lý thông tin, đặt mình vào vị trí
của trẻ để viết sao cho có liều lượng.
Điều đáng ngại là nhiều người viết nhân danh sự thật cho mình cái
quyền được nói, được mổ xẻ, phán xét mà ít bận tâm đến hậu quả có thể
gây tổn hại cho trẻ. Trong thời đại thông tin, các trang tin, mạng xã
hội bùng nổ cũng là một thách thức đối với người làm báo trong việc chọn
lọc thông tin.
Khi thực hiện
phóng sự về cuộc sống trẻ có HIV, tôi gặp người phụ nữ nhận nuôi cháu bé
có HIV và chị che giấu điều này với mọi người xung quanh. Chị chia sẻ
rất nhiều về cuộc sống của họ và khi lên sóng phát thanh tôi đã giấu
tên, địa chỉ của họ, chỉ sử dụng một đoạn ghi âm để phóng sự chân thực,
sinh động hơn. Sau đó, tôi gọi điện hỏi thăm thì được biết họ đã chuyển
đi chỗ khác sinh sống vì hàng xóm biết cháu bé có HIV. Đến bây giờ tôi
vẫn day dứt vì điều này. Thông tin là cần thiết nhưng đạo đức của người
làm báo cần phải đặt lên hàng đầu khi viết về trẻ nhỏ.
Nhà báo Nguyễn Thị Nga, Đài PT -TH Bà Rịa - Vũng Tàu
|
Hoài Nam - Hồng Nhung
Hỏi nên hay không nên có lẽ là thừa, khi những bài báo như thế này trong thực tế xã hội VN hiện nay, thì nó là ... xao xao nặng nặng :))
ReplyDelete(Giờ đây, do bởi " định hướng dư luận", nên "đạo đức người làm báo" làm gì có ? Chừng nào có mới nói được chớ ? :))
Hờ hờ....xao xạo nặng nặng ????? Túm lại là đừng nên sao chép loại bài thế này. Vậy NĐ 72 đúng rồi còn gì ? :)
ReplyDeleteTheo tui, những lời phát biểu trên bài báo này là đúng sự thực. Vì vậy, nếu không cho loan truyền phổ biến những bài viết như thế này sẽ là một thiệt thòi cho xã hội.
ReplyDeleteCứ cấm nhăng cấm cuội vậy chẳng khác nào tự vạch áo cho người xem lưng,mình không làm gì xấu thì chẳng sợ ai nói xấu mình,có gì thì cứ thoải mái đôi chối nói theo kiểu dân gian còn không thì họp báo chỉ đích danh kẻ nào dựng chuyện có gì mà phải làm to chuyện thế nhỉ? Trên đời có ai làm việc tốt mà lại đi sợ dư luận không?
ReplyDelete